تاریخ ایرانی: روز ۲۶ فروردین ۱۳۵۸ دکتر کریم سنجابی، رهبر جبهه ملی ایران بعد از ۵۵ روز از سمت وزارت امور خارجه دولت موقت استعفا داد. متن کوتاه استعفای دکتر سنجابی که تسلیم مهندس مهدی بازرگان نخست‌وزیر وقت شده بود، بدین شرح است:
«جناب آقای مهندس بازرگان
نخست‌وزیر
نظر به اینکه در اوضاع و احوال کنونی پیشرفت امور میسر نیست و با توجه به مسوولیت مشترک وزیران در کلیه امور کشور ادامه خدمت برای اینجانب غیرمقدور است، لذا بدین وسیله استعفای خود را اعلام می‌دارم.»
روزنامه کیهان فردای آن روز با انتشار خبر استعفای دکتر سنجابی نوشت: «کریم سنجابی ۷۴ سال دارد و سال گذشته به رهبری جبهه ملی ایران انتخاب شد و فعالیت گسترده‌ای را در مبارزه با رژیم شاه پیش گرفت. شاه سابق قبل از خروج از ایران و انتصاب شاپور بختیار به عنوان نخست‌وزیر به وی پیشنهاد نخست‌وزیری را کرده بود که نپذیرفت و این امتناع با استقبال مردم روبرو شد.»
یک روز پس از استعفای دکتر سنجابی، داریوش فروهر وزیر کار و امور اجتماعی و سخنگوی جبهه ملی استعفای دکتر کریم سنجابی را «تعجب‌انگیز» خواند. فروهر گفت: من از خبر استعفای دکتر سنجابی بی‌اندازه تعجب کردم به خصوص که هیچ‌گونه رایزنی با همراهان سیاسی خود از جمله شورای مرکزی جبهه ملی ایران نکرده بودند. به نظر من با پیروزی انقلاب ملت ایران و تصمیم قاطع مردم به استقرار جمهوری اسلامی اکنون زمان آن رسیده که هر ایرانی با همه نیرو در دوران سازندگی انقلاب شرکت کند. فروهر همچنین درباره شایعه استعفای خود گفت: این شایعه درست نیست. من در کنار مهندس بازرگان که از نزدیک می‌بینم شبانه‌روز برای رفع دشواری‌هایی که آینده ایران را تهدید می‌کند در تلاش است، خواهم ایستاد.
در همین حال، سنجابی پس از انتشار خبر استعفایش در تشریح دلایل این اقدام به کیهان گفت: استعفای من به هیچ‌وجه متوجه آقای بازرگان نیست، بلکه ناشی از بی‌نظمی‌ها و بی‌تربیتی‌هایی است که در مملکت مشاهده می‌شود، ناشی از حکومت‌هایی است که در حکومت به وجود آمده و نگرانی ایجاد کرده است. مسائلی که پیشرفت کار‌ها را غیرممکن کرده و از جریان طبیعی خارج ساخته است.
استعفای سنجابی چند روز پس از ماجرای بازداشت فرزندان آیت‌الله طالقانی رخ داد. به همین دلیل بود که خبرنگار کیهان از سنجابی پرسید: «آیا وضعی که برای حضرت آیت‌الله طالقانی پیش آمد، تاثیری روی تصمیم شما گذاشت؟» وی پاسخ داد: «موضوع حضرت آیت‌الله طالقانی شوکی بود که نه تنها بر دولت و افراد آن، بلکه تمام مملکت وارد و موثر واقع شد. این مساله نشانه بی‌نظمی و دودستگی حتی در میان مبارزین و مجاهدین است.»
کریم سنجابی دو روز بعد در مصاحبه‌ای مطبوعاتی که با حضور گروه‌های مختلف مردم در مقر جبهه ملی ایران واقع در خیابان سی متری، روبروی ستاد ژاندارمری برگزار شد، علل استعفای خود را به اطلاع همگان رساند. سنجابی در این سخنان با بیان اینکه دولت باید قدرت اجرایی داشته باشد، از مختل شدن کار مملکت به دلیل وجود «مراکز مختلف تصمیم‌گیری» انتقاد کرد. سنجابی گفت: «استعفای اینجانب نباید به عنوان عکس‌العمل در مقابل دولت تلقی گردد. این استعفا عکس‌العملی است در مقابل پیدایش و رشد مراکز متعدد و بی‌مسئولیت قدرت که امیدوارم پی‌آمد آن منجر به پیدایش و رشد یک حکومت با اعمال حاکمیت مطلق ناشی از اراده مردم باشد.»
وی افزود: «نظر به اینکه ادامه این وضع ما را با خطرات بزرگی مواجه می‌ساخت و نظر به اینکه پراکنده بودن مواضع تصمیم‌گیری و اعمال قدرت‌های فردی و دسته‌جمعی با مسئولیت مشترک وزرا در اداره مملکت سازگار نیست و با توجه به اعتقاد اساسی اینجانب که در سراسر عمر خود برای حفظ اصول و موازین عالی قانونی و انسانی کوشیده‌ام و با توجه به اینکه اداره مملکت به نحو مطلوب و عاری از دخالت‌های مزاحم عناصر غیرمسوول صورت نمی‌گیرد برای اعمال هشدار نسبت به خطرات احتمالی ناگزیر استعفا کردم و مقتضی ندیدم که با ادامه عضویت در هیات دولت بدون آنکه موفق به هیچ‌گونه تغییر اساسی در نظام کنونی گردم صرفا در اختیار یک سازمان اداری و برای انجام امور عادی کارمندی قرار گیرم.»
همان زمان برخی شایعات از اختلافات دکتر سنجابی با دکتر ابراهیم یزدی به واسطه فعالیت‌های داماد دکتر یزدی حکایت داشت. موضوعی که دکتر سنجابی نیز در جریان مصاحبه مطبوعاتی آن را رد نکرد. هنگامی که خبرنگاری از دکتر سنجابی پرسید: «آقای دکتر استعفای شما در رابطه با دخالت‌های شهریار روحانی داماد آقای دکتر یزدی در امور سفارت ایران در آمریکا نیست؟» وی پاسخ داد: «البته این آقای روحانی فردی هستند که در سفارت واشنگتن و کنسولگری‌ها بعضی اعمال کردند که به هیچ‌وجه با انضباط و با صلاحیت قانونی منطبق نیست.» خبرنگار پرسید: «آیا آقای شهریار روحانی سمتی دارد؟» دکتر سنجابی گفت: «نخیر ندارد.»
به این ترتیب نشست مطبوعاتی دکتر سنجابی به پایان رسید و او در میان شعار «درود بر سنجابی» سالن را ترک کرد.
منبع:
روزنامه کیهان، ۲۷ و ۲۸ فروردین ۱۳۵۸
