تاریخ ایرانی: در شامگاه روز سه‌شنبه ۱۱ اردیبهشت ۱۳۵۸ آیت‌الله مرتضی مطهری از چهره‌های برجسته انقلابی و رئیس شورای انقلاب ترور شد.
این حادثه در ساعت ده و نیم شب هنگام خروج آیت‌الله مطهری از خانه یدالله سحابی مشاور نخست‌وزیر در خیابان فخرآباد تهران رخ داد. مرتضی مطهری که به همراه حاج طرخانی رییس کمیته اتاق بازرگانی بعد از یک گفت‌وگوی خصوصی با یدالله سحابی از خانه خارج شده بود، هنگام سوار شدن بر اتومبیل حاج طرخانی هدف یک گلوله قرار گرفت و به شدت مجروح شد.
افراد نا‌شناس بعد از شلیک این گلوله که به پیشانی آیت‌الله اصابت کرد از محل حادثه گریختند. با بلند شدن صدای گلوله یدالله سحابی و ساکنان خانه و چند نفر از همسایگان به کمک آمدند و او را به بیمارستان طرفه رساندند. به دنبال انتقال مطهری به بیمارستان، پزشکان تلاش خود را برای نجات جان وی آغاز کردند، اما این تلاش به جایی نرسید و مرتضی مطهری ساعت ۲۴ روز ۱۱ اردیبهشت به شهادت رسید. خبر شهادت استاد مطهری به سرعت در شهر پیچید و خبرگزاری پارس و دیگر خبرگزاری‌ها خبر را مخابره کردند. صدای جمهوری اسلامی هم در اخبار ساعت ۲۴ همان شب خبر ترور عضو برجسته شورای انقلاب و استاد مشهور الهیات را اعلام کرد.
به دنبال انتشار خبر گروه‌هایی از شخصیت‌های سیاسی و مذهبی در بیمارستان طرفه حاضر شدند. داریوش فروهر وزیر وقت کار و امور اجتماعی که خانه وی در نزدیکی محل ترور بود، از جمله افرادی بود که اولین ساعات بامداد ۱۲ اردیبهشت در بیمارستان حضور یافت. از صبح فردا گروهی از شخصیت‌های مذهبی و ملی در خانه مرتضی مطهری اجتماع کردند. در بین شخصیت‌ها آیت‌الله طالقانی، دکتر بهشتی، یدالله سحابی، داریوش فروهر، حجت‌الاسلام مجتهد شبستری دیده می‌شدند. این عده شهادت استاد مطهری را به اعضای خانواده وی تسلیت گفتند.
در پی این واقعه دولت موقت با صدور اعلامیه‌ای روز ۱۳ اردیبهشت‌ماه را عزای عمومی و تعطیل اعلام کرد و چهره‌ها، گروه‌ها و احزاب مختلف سیاسی با صدور اطلاعیه‌های جداگانه این اقدام خشونت‌بار را محکوم کردند.
به دنبال ترور استاد مطهری، رییس شهربانی کل کشور طی گفت‌وگویی با خبرگزاری پارس، گروه فرقان را به عنوان عامل اصلی این عملیات تروریستی معرفی کرد. همزمان شخصی نا‌شناس در تماس با روزنامه کیهان، اعلام کرد: «در جهت مبارزه با آخوندیسم، ما – گروه فرقان –مرتضی مطهری رییس شورای انقلاب را ترور کردیم.» ساعتی پس از ترور مطهری، همزمان با حضور ماموران کلانتری ۹ تهران در محل حادثه نامه‌ای با امضای گروه فرقان به دست آمد. در این نامه آمده بود: «چون مرتضی مطهری مخالف با ایده‌های مستضعفین بود، او را ترور کردیم.»
یک روز بعد یکی از مسئولین کمیته مرکزی انقلاب اسلامی با ابراز تاسف از ترور آیت‌الله مطهری گفت: «به طور قطع گروهی که آیت‌الله مطهری را ترور کرده‌اند با نقشه قبلی دست به این اقدام زده‌اند و مدت‌ها آیت‌الله مطهری را تحت تعقیب قرار داده بوده‌اند. متاسفانه در آن زمان پاسداری در محل وجود نداشته و سوءقصدکنندگان با استفاده از موقعیت، آیت‌الله مطهری را ترور کرده‌اند.»
در پی ترور استاد مطهری، علی مطهری فرزند استاد شهید هم در گفت‌وگو با روزنامه کیهان گفت: «ایشان سر شب به منزل دکتر سحابی رفتند و در آنجا جلسه‌ای داشتند که احتمالاً جلسه شورای انقلاب بوده است. حدود ساعت ۱۱ شب از جلسه برمی‌گشتند که موقع سوار شدن بر اتومبیل از پشت سر هدف گلوله قرار می‌گیرند. گلوله از ناحیه پشت وارد سر شده و از چشم چپ بیرون آمده است. وقتی ایشان را به بیمارستان رساندند، در راهرو و در بغل یکی از پاسداران انقلاب شهید شدند.»
علی مطهری درباره گروه فرقان که مسئولیت ترور را به عهده گرفته است، گفت: «به احتمال قوی، گروه فرقان مذهبی نیست. ممکن است عوامل ضدانقلاب باشند که زیر پوشش مذهب درآمده‌اند. دولت باید شدت عمل نشان دهد وگرنه این ترور‌ها تکرار خواهد شد. به نظر من یکی از علت‌های ترور (اگر واقعا چنین گروهی وجود خارجی داشته باشد) این است که ایشان از چهره‌های بارز انقلاب اسلامی بودند و سدی در راه اهداف ضدانقلابی این گروه به شمار می‌رفتند. در ضمن با توجه به اینکه گروه فرقان از آیات قرآن تفاسیر عادی می‌کند، اینطور به نظر می‌آید که منافقینی هستند که در زیر لوای اسلام می‌خواهند پرچم کمونیسم را برپا سازند.»
نظریه پزشکی قانونی
ساعتی پس از ترور استاد مطهری، دکتر رضا گرمان رییس تالار تشریح پزشکی قانونی و رضایی بازپرس شعبه ۱۲ تهران در محل بیمارستان طرفه حاضر شدند. بعد از تماس با آیت‌الله بهشتی و کسب تکلیف اجازه داده شد که از جسد کالبدشکافی به عمل آید. به همین خاطر پزشکی قانونی و بازپرس برای کالبدشکافی به تالار بیمارستان رفتند. بر اساس اعلام نظر این پزشکان، که دو روز بعد اعلام شد، ضارب آیت‌الله مطهری، او را با سلاح کوتاه کمری، کالیبر هفت ۳۸ صدم و از فاصله ۴ متری هدف قرار داده بود. گلوله از کنار لاله گوش راست وارد مغز شده و از وسط ابروی چپ استاد شهید خارج شده بود و طی این فرآیند به مخچه آسیب وارد کرده و باعث خونریزی مغزی شد.
تشییع باشکوه و بازداشت چند متهم
ساعت ۸ صبح روز پنجشنبه ۱۳ اردیبهشت ۱۳۵۸ پیکر استاد مرتضی مطهری در حالی که اعضای خانواده او، مهندس بازرگان نخست‌وزیر و اعضای هیات دولت، استادان دانشگاه، روحانیون، دانشگاهیان و دیگر گروه‌های مردم در دانشگاه تهران حضور پیدا کرده بودند، از شبستان مسجد دانشگاه، تا در ورودی دانشگاه روی دست هزاران نفر از مردم تشییع شد و در اتومبیل مخصوص قرار گرفت و راهی قم شد.
به نوشته روزنامه کیهان «جمعیت که از اولین ساعات صبح خود را به دانشگاه تهران و خیابان‌های مسیر رسانده بود در حالیکه پلاکاردهای متعددی مبنی بر محکوم کردن تروریست‌ها و منافقین در دست داشتند، شعارهای گوناگونی می‌دادند و زمانی که اتومبیل حامل جنازه استاد شهید را می‌دیدند در حالی که می‌گریستند با فریاد «الله اکبر» و «لااله الالله» جنازه را تشییع می‌کردند. با عبور اتومبیل از مقابل جمعیت، سیل جمعیت به دنبال آن روانه شد و در حالی که شعار می‌دادند: "مطهری، مطهری شهید انقلابی – منافق، منافق انگل اجتماعی" به جمعیت ملحق می‌شدند و دریایی از جمعیت به طول چندین کیلومتر تشکیل می‌دادند.»
پیکر استاد مطهری در حالی در ساعت ۱۴:۳۰ همان روز در میان اندوه مردم که در شهر قم گردهم آمده بودند، در حرم حضرت معصومه و در جوار آرامگاه مرحوم آیت‌الله حائری بنیانگذار حوزه علمیه به خاک سپرده شد که خبر‌ها از بازداشت گروهی از متهمان این ترور، حکایت داشت. خبر از این قرار بود که یک گروه ضربت متشکل از پاسداران انقلاب اسلامی و ماموران نیروی انتظامی، مامور مقابله با تروریست‌ها و شناسایی عاملین ترور آیت‌الله مطهری در نخستین مرحله فعالیت‌های خود موفق شدند ۸ نفر را در ارتباط با ترور استاد مطهری بازداشت کنند.
این گروه که بلافاصله پس از انتشار خبر ترور تحقیقات وسیعی را برای شناسایی و دستگیری عوامل ترور آیت‌الله مطهری و سرلشکر قرنی که پیشتر به قتل رسیده بود، آغاز کرده بودند، ۸ نفر را به اتهام دخالت در این سلسله قتل‌ها بازداشت کردند که تحقیقات از دست داشتن دست‌کم دو نفر از این متهمان در این دو عملیات پرده برداشت.
همزمان با انتشار این خبر حجت‌الاسلام علی‌اکبر ناطق نوری که به مناسبت شهادت استاد مطهری در مهدیه تهران سخنرانی می‌کرد، با تایید دستگیری این ۸ نفر، گفت: «ما از دادستان انقلاب و دادگاه‌های انقلاب می‌خواهیم که عاملین ترور حضرت آیت‌الله مطهری را در رده اول مفسدین فی‌الارض قرار دهند.»
گروه فرقان که به رهبری فردی روحانی به نام اکبر گودرزی فعالیت می‌کرد، مدت‌ها بعد با دستگیری تمامی اعضا و مرتبطانش متلاشی شد و اعضای آن به شرکت در چند عملیات تروریستی از جمله ترور سرلشکر قرنی و آیت‌الله مطهری اعتراف کردند.
منبع:
روزنامه کیهان، اردیبهشت ۱۳۵۸
***
اولین مراسم روز کارگر در جمهوری اسلامی برگزار شد
در روز ۱۱ اردیبهشت ۱۳۵۸ برای اولین بار پس از پیروزی انقلاب اسلامی مراسم بزرگداشت اول ماه مه (روز جهانی کارگر) در تهران و سایر شهرهای ایران برگزار شد. در تهران چند برنامه مجزا از سوی گروه‌های مختلف سیاسی و مدنی برگزار شد که هر یک با استقبال گروهی از کارگران و مردم مواجه شد.
عظیم‌ترین میتینگ به نام حزب جمهوری اسلامی
به مناسبت روز جهانی کارگر صد‌ها هزار نفر از مردم تهران به دعوت حزب جمهوری اسلامی از نقاط مختلف تهران حرکت کردند و در میدان امام حسین(ع) به هم پیوستند. روزنامه کیهان فردای آن روز با چاپ عکسی از این مراسم در صفحه اول خود نوشت: عظیم‌ترین میتینگ روز کارگر توسط حزب جمهوری اسلامی برگزار شد. بر اساس برنامه اعلام شده این حزب صد‌ها هزار نفر زن و مرد از ۵ نقطه تهران به سمت میدان امام حسین(ع) روان شدند. راهپیمایان در گروه‌های مجزای چند هزار نفری حرکت خود را آغاز کردند.
در میدان انقلاب (۲۴ اسفند سابق) هشت هزار کارگر کارخانه‌های قرقره زیبا، بنز خاور، سازمان گشت، پارس متال، گروه صنعتی ملی، پریتون واخن، ارج و کارخانه‌های دیگر اولین گروهی بودند که به سمت میدان امام حسین(ع) راه افتادند. در پی این گروه صف راهپیمایان بیش از سه کیلومتر امتداد داشت و در پیشاپیش اعضای حزب جمهوری اسلامی ایران، روحانیون در حرکت بودند. در این راهپیمایی عکس‌هایی از امام خمینی، آیت‌الله طالقانی و مهندس بازرگان، نخست‌وزیر ایران و شهدای انقلاب دیده می‌شد و صد‌ها پلاکارد و شعار پارچه‌ای در حمایت از حقوق کارگران در اهتزاز بود. کارگران صنف نقاش ساختمان شعار «مستحکم باد پیوند کارگران سراسر جهان» را در دست داشتند و از جمله شعارهای دیگر: تا خون در رگ ماست، خمینی رهبر ماست؛ ملی کردن بانک‌ها خواسته کارگران مسلمان است؛ سلام بر خمینی، درود بر کارگر؛ خمینی پیروزیت مبارک؛ کارگر آزادیت مبارک و همچنین شعار «نیست برای آدمی مگر آنچه کار کرده» در صف‌های مقدم راهپیمایان دیده می‌شد.
از دیگر نقاط اجتماع حزب جمهوری اسلامی می‌توان به میدان رسالت (فرح سابق)، میدان راه‌آهن، میدان شوش، خیابان‌های دماوند، شهباز و انقلاب (شاهرضا) و... اشاره کرد. مراسم اصلی ساعت ۹:۱۵ صبح در میدان امام حسین(ع) آغاز شد و پس از خوانده شدن پیام‌های گروه‌ها و احزابی همچون سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی، پاسداران انقلاب، انجمن اسلامی مهندسین، کارگران صدا و سیمای جمهوری اسلامی، انجمن اسلامی معلمان ایران، دانشجویان و دانشگاهیان، نمایندگان کارگران کارخانجات مختلف به پشت تریبون آمده و پیام‌های تشکل‌های کارگری خود را قرائت کردند. بعد از خوانده شدن پیام‌ها ابوالحسن بنی‌صدر، دکتر محمد بهشتی و هانی الحسین، نماینده سازمان آزادی‌بخش فلسطین در ایران در اجتماع میدان امام حسین(ع) سخنانی ایراد کردند و مراسم با قرائت قطعنامه‌ای پایان یافت.
مراسم میدان سپه به دعوت خانه کارگر
همزمان با برنامه میدان امام حسین در چند گوشه دیگر شهر نیز مراسم‌هایی به مناسبت روز جهانی کارگر برگزار شد. از آن جمله مراسمی بود که از ساعت هفت صبح روز ۱۱ اردیبهشت به دعوت کمیته برگزاری جشن اول ماه مه خانه کارگر و تشکل‌های همسو در میدان سپه آغاز شد و حدود ساعت هشت جمعیت با ده‌ها پلاکارد و شعارهایی که روی مقوا نوشته شده بود، با پشت سر گذاشتن خیابان‌های فردوسی، استانبول و شاه‌آباد در میدان ابن‌سینا توقف کرده و با صدور قطعنامه‌ای به راهپیمایی خود پایان دادند. در این مراسم راهپیمایان خواستار ملی شدن سرمایه‌های خارجی شدند. پیشاپیش صف راهپیمایان پلاکارد کمیته برگزاری جشن اول ماه مه حمل می‌شد و به دنبال آن یک تابلو که پیام کنفدراسیون کارگری فرانسه روی آن نوشته بود در دست راهپیمایان بود.
همزمان با این برنامه‌ها مراسمی نیز به مناسبت روز جهانی کارگر در دفتر موسسه کیهان برگزار شد. داریوش فروهر وزیر کار و امور اجتماعی در این مراسم با تاکید بر اینکه «کوشیده‌ام تمام قوانین ضد کارگری لغو شود»، گفت: من امروز را جشن نمی‌دانم. تا روزی که یک کارگر بیکار، یک کارگر کم‌درآمد و کارگری که مورد بهره‌کشی قرار گیرد وجود داشته باشد، جای جشن برای هیچ دوستدار کارگری باقی نمی‌ماند.
بزرگداشت شهدای جهان‌چیت
همزمان با روز جهانی کارگر مراسم بزرگداشتی برای شهدای اردیبهشت ۱۳۵۰ کارخانه جهان‌چیت، علی کارگر، وجیه‌الله حشم‌فیروز و حسین نیکوکار، در دانشکده حنیف‌نژاد (کشاورزی کرج) برگزار شد و سپس به یاد شهدای راهپیمایی بزرگی به سوی این کارخانه انجام گرفت. به نوشته کیهان در این مراسم ابتدا نماینده کارگران جهان‌چیت و سپس نماینده‌ای از سازمان مجاهدین خلق به سخنرانی پرداختند و در طول برگزاری مراسم بار‌ها بر ضرورت دفاع از انقلاب، مبارزات ضد امپریالیستی کارگران، وحدت همه گروه‌های کارگری در سراسر کشور و لزوم ملی شدن کارخانه‌های بزرگ وابسته به امپریالیسم تاکید شد.
پیام‌هایی به مناسبت روز جهانی کارگر
در اولین مراسم بزرگداشت روز جهانی کارگر پس از انقلاب علاوه بر امام خمینی رهبر انقلاب، آیت‌الله منتظری، آیت‌الله شریعتمداری و داریوش فروهر وزیر کار که در پیام‌های جداگانه‌ای این روز را گرامی داشتند، احزاب و گروه‌هایی چون جامعه زنان انقلاب اسلامی، چریک‌های فدایی خلق، جاما، حزب جمهوری اسلامی، سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی، انجمن اسلامی مهندسین، انجمن اسلامی معلمان ایران و... پیام‌هایی را در تجلیل از مقام کارگر و بزرگداشت روز اول مه منتشر کردند.
منبع:
روزنامه کیهان، ۱۲ اردیبهشت ۱۳۵۸
