تاریخ ایرانی: در روز ۲۹ مهر ۱۳۵۷ کارکنان پالایشگاه نفت تهران و کارکنان بانک ایران و انگلیس دست به اعتصاب زدند. این واقعه ۴ روز پس از آغاز اعتصاب کارکنان اداره مرکزی شرکت نفت صورت گرفت.
روز ۲۲ مهر کارمندان و کارگران پالایشگاه آبادان اعتصاب کردند. این اعتصاب و تحصن با دخالت نیروهای نظامی به خشونت کشید. به دنبال اعتصاب کارمندان و کارگران پالایشگاه آبادان، از ۲۵ مهرماه، کارکنان اداره مرکزی شرکت نفت نیز به پشتیبانی از کارکنان پالایشگاه دست از کار کشیدند. اعتصاب‌کنندگان که در حدود سه هزار نفر بودند، خواستار عدم دخالت نظامیان در پالایشگاه و سایر قسمت‌های صنعت نفت شدند. اعتصابیون همچنین خواستار ۵۰ درصد افزایش حقوق خود شدند. همان روز‌ها تابان‌سر، رییس پالایشگاه آبادان و سایر مقامات صنعت نفت در این شهرستان اعلام کردند خواسته‌های کارمندان و کارگران مورد توجه قرار دارد و تبعیضات موجود از بین خواهد رفت. رییس پالایشگاه آبادان از طرف خود و هیات مدیره شرکت نفت از واقعه پالایشگاه و دخالت ماموران ابراز تاسف کرد. ۲۹ مهر بود که با پیوستن کارکنان پالایشگاه تهران و در پی آن اعتصاب همگانی کارکنان و کارمندان صنعت نفت، پالایشگاه‌های سراسر کشور در خطر تعطیل شدن قرار گرفت.
روزنامه اطلاعات در شماره روز ۳۰ مهر گزارشی از اعتصابات کارگری در نقاط مختلف کشور منتشر کرد. در این گزارش آمده بود: «اعتصاب کارکنان شرکت سهامی خاص خدمات صنعت نفت در اهواز که از چهار روز پیش به منظور پشتیبانی از خواست‌های فرهنگیان و دانشگاهیان کشور در اهواز شروع شد، ادامه یافت و چند صد نفر از کارکنان قسمت تعمیرات، تاسیسات بهره‌برداری نفت و کارکنان تعمیرات منطقه‌ای «مارون» نیز دست از کار کشیدند و به اجتماع کارکنان شرکت سهامی خاص خدمات که در محل این شرکت تشکیل شده بود پیوستند. همزمان از آبادان خبر می‌رسد اعتصاب ۵ هزار کارمند صنعت نفت دیروز و امروز هم ادامه یافت و اعتصاب‌کنندگان ساعت ۷:۳۰ صبح دیروز همانند چهار روز گذشته جلوی اداره مرکزی شرکت ملی نفت اجتماع کردند. تعداد زنان کارمند، دیروز در میان اجتماع‌کنندگان بیشتر بود. روسای واحد‌ها با مدیران صنعت نفت آبادان ملاقات داشتند. مدیران اطلاع دادند که اضافه حقوق کارکنان تصویب شده و در صورتی که از شنبه سر کار حاضر نشوند غایب محسوب می‌شوند، اما کارمندان اعتصابی اعلام کردند که به اعتصاب ادامه خواهند داد تا هنگامی که خواسته‌های چهارگانه آنان به انجام برسد. در مورد بازداشت و دستگیری عده‌ای از کارمندان صنعت نفت، بر اساس خواست‌های کارمندان، مقامات مسئول باید عذرخواهی کنند و پلیس حفاظت پالایشگاه برکنار شود.
صبح دیروز مجید دیبا، قائم‌مقام مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در اداره مرکزی شرکت نفت با روسای پالایشگاه و عملیات غیرصنعتی به شور پرداخت تا راهی برای پایان این اعتصاب پیدا شود. کارمندان اعلام کرده‌اند با وعده و وعید اعتصاب را نخواهند شکست. در همین حال خبر‌ها حکایت از آن دارد که کارمندان اداره بهداری و بیمارستان شرکت نفت نیز به این اعتصاب پیوسته‌اند ولی بیمارستان شرکت نفت همچنان به کار خود ادامه می‌دهد. کادر پزشکان و پرستاران بیمارستان همبستگی خود را با کارکنان اعتصابی شرکت نفت اعلام کرده‌اند. همچنین کارکنان قسمت آب و برق شرکت ملی نفت نیز به لحاظ اهمیت کار خود، سرگرم انجام وظیفه هستند ولی همبستگی خود را با اعتصابیون اعلام کرده‌اند. کارکنان دستگاه تصفیه و امور پالایش نیز همین شیوه را دنبال کرده‌اند.»
همزمان با گسترش اعتصابات که به تعطیلی جایگاه‌های توزیع سوخت و عدم توزیع بنزین منتهی شد، روزنامه‌ها از فلج شدن پایتخت بر اثر این واقعه خبر دادند. شامگاه روز ۲۹ مهر ۵۷ مردم تهران یکی از شلوغ‌ترین شب‌های خود را پشت سر گذاشتند. اعتصاب چندساعته کارکنان انبار نفت شهر ری، آگاهی مردم از این اعتصاب و وحشت از بی‌بنزین ماندن، سبب هجوم یکباره ده‌ها هزار اتومبیل‌دار به جایگاه‌های فروش بنزین شد، این هجوم راه‌بندان‌ها و مشکلاتی بی‌سابقه به بار آورد.
روزنامه اطلاعات فردای آن روز در گزارشی نوشت: «با آنکه رادیو ایران با قطع پخش اخبار در ساعت ۸ و ۴۲ دقیقه اطلاع داد که با توافقی که انجام گرفته، بنزین به همه جایگاه‌ها حمل می‌گردد، ولی هجوم اتومبیل‌دار‌ها به جایگاه‌های فروش بنزین چنان آشفتگی و بهم ریختگی بوجود آورد که وضع ناهنجار تا ساعات آخر شب ادامه داشت... در آخرین ساعات شب گذشته با نشستی که نمایندگان کارگران با مسئولین داشتند به توافق نسبی رسیدند. نمایندگان کارگران ۳ روز به مسئولین مهلت دادند که به تمام خواست‌های آنان رسیدگی شود. به همین جهت کارگران کار خود را مجددا از شب گذشته در انبار ری شروع کرده و تانکرهای بنزین و گازوییل پس از بارگیری به طرف جایگاه‌ها حرکت کردند ولی به علت ترافیک سنگین و راه‌بندانی که از اجتماع اتومبیل‌ها مقابل جایگاه‌ها به وجود آمده بود به موقع به مقصد نرسیدند.»
همزمان خبرگزاری آسوشیتدپرس از تهران گزارش داد که برای اولین بار در تاریخ پس از کشف نفت، پایتخت کشور نفت‌خیز ایران به علت کمبود بنزین در ۲۰۰ بنزین‌خانه تهران دچار اغتشاش و هرج و مرج شد.
با گسترش و همه‌گیر شدن اعتصاب در صنعت نفت، موج اعتصاب کارخانجات دولتی و بخش خصوصی، همراه با تظاهرات در تهران و سراسر شهرهای ایران، به تدریج از درخواست‌های سیاسی و رفاهی، به مخالفت با رژیم سلطنت کشیده شد. در اثر این اعتصاب، صدور نفت ایران به خارج قطع شد. توقف صادرات نفت ایران به جهان، قطع منبع اصلی درآمد رژیم را موجب شد و مردم نیز تا پیروزی انقلاب در بهمن ۵۷ با وجود مشکلات ناشی از کمبود نفت، از این اعتصاب‌ها حمایت کردند.
منبع:
آرشیو روزنامه اطلاعات، مهر ۱۳۵۷
