از صبح امروز که خبر استعفای آقای دکتر مصدق نخست‌وزیر در افواه افتاد مخبرین خارجی مانند ایام ملی شدن صنعت نفت در سال گذشته به تقلا و تکاپو افتادند و به محض اینکه شایعه قوت گرفت و سپس از طرف مقامات مسئول تایید گردید، خبرنگاران خبرگزاری‌های اسوشیتدپرس، یونایتدپرس، رویتر و فرانس‌پرس با عجله هرچه تمام‌تر تلگراف‌های خود را تنظیم و به قید فوریت تسلیم تلگراف‌خانه نمودند.
با اینکه آقای دکتر مصدق دیروز استعفا داد مخبرین خارجی تا صبح امروز از این خبر اطلاعی نداشتند و پس از مخابره گزارش آن‌ها، خبر استعفا مقارن ساعت ۱۱ امروز در دنیا پخش گردید.
خبرگزاری‌های معتبر خبر استعفا را به طور فوق‌العاده و به صورت «بولتن» که مقدم بر همه اخبار است، منتشر کردند.
رادیو لندن گزارش داد: امروز بعدازظهر خبر می‌رسد که آقای دکتر مصدق نخست‌وزیر از سمت نخست‌وزیری استعفا داده است و این استعفا از طرف اعلیحضرت همایون شاهنشاهی پذیرفته شده است. آقای حسین علاء وزیر دربار شاهنشاهی امروز صبح به رییس مجلس شورای ملی مراتب را اطلاع داد و به طوری که اطلاع حاصل شده مجلس در انتخاب نخست‌وزیر جدید شروع به مذاکره کرده است.
در باب استعفای آقای دکتر مصدق دلیلی اقامه نشده، دیروز آقای دکتر مصدق به مدت ۴ ساعت با اعلیحضرت همایون شاهنشاهی مذاکره کرد.
خبرگزاری‌ها اطلاع می‌دهند که علت استعفای آقای دکتر مصدق عدم توفیق تصویب فوری لایحه‌ای است که به موجب آن برای مدت ۶ ماه آتی در امور مالی و کشوری و لشکری اختیار تام می‌خواستند و بعضی از خبرگزاری‌ها گزارش می‌دهند که علت استعفا آن بوده که آقای دکتر مصدق مایل بوده‌اند که هم نخست‌وزیر باشند و هم وزیر جنگ.
مخبر «رویتر» هم از تهران گزارش کرد: حسین علاء وزیر دربار امروز به رییس مجلس شورای ملی اطلاع داد که دکتر مصدق استعفا داده. علاء شخصاً به مجلس رفت و به دکتر حسن امامی رییس مجلس گفت که مصدق استعفای خود را تقدیم شاه نموده است. از علت استعفا اطلاعی در دست نیست. پس از مراجعت علاء به دربار، وکلایی که برای مذاکره در پیرامون تقاضای دکتر مصدق مبنی بر اعطای اختیارات آمده بودند شروع به بحث در مورد استعفای وی نمودند.
طبق اطلاع مجلس در نظر دارد شخص دیگری را به عنوان نخست‌وزیری انتخاب نماید. محافل پارلمانی اطهار داشتند که علت مهم استعفای مصدق اصرار وی در احراز پست وزارت جنگ بود زیرا این مقام کنترل مستقیم امور نظامی و ارتش را به او می‌سپارد. گفته می‌شود که در شرفیابی دیروز مصدق این تقاضا را از شاه نمود. ولی شاه این تقاضا را رد و تاکید کرد که یکی از ژنرال‌های ارتش باید به وزارت جنگ منصوب گردد. هنگامی که مصدق گفت که فرمان را مسترد خواهد داشت، شاه قبول کرد.
امروز شاه علاء را به مجلس فرستاد تا جریان امر را به اطلاع رییس مجلس برساند و از وکلا نیز برای تعیین نخست‌وزیر جدید دعوت شود. گفته می‌شود که شاه خاطرنشان ساخته است که نخست‌وزیر آینده باید سیاست مصدق را تعقیب نماید.
پس از گزارش علاء جلسه خصوصی مجلس تشکیل شد. به قرار اطلاع یکی از وکلای طرفدار مصدق اظهار داشته که ایران نمی‌تواند نخست‌وزیری جز مصدق داشته باشد.
به قرار اطلاع در جلسه خصوصی مجلس در مورد سه نفر کاندیدای نخست‌وزیری مذاکره می‌شود. این سه نفر عبارتند از قوام‌السلطنه و علی منصور نخست‌وزیران اسبق و اللهیار صالح وزیر سابق کشور در کابینه مصدق. یکی از وکلایی که در جلسه خصوصی حضور داشت گفت که جبهه ملی اصرار می‌ورزد که مصدق مجدداً زمامدار شود و به قرار اطلاع وکلای جبهه ملی تصمیم گرفته‌اند تا تامین منظورهای خود در مجلس باقی بمانند.
اسوشیتدپرس هم به نقل از یک منبع دولتی از تهران گزارش داد که دکتر مصدق نخست‌وزیر ایران استعفا نموده و استعفای وی مورد قبول شاه قرار گرفته. این منبع گفت که شاه از مجلس خواسته نخست‌وزیر جدیدی تعیین نمایند.
دکتر مصدق در شرفیابی دیروز خود با شاه راجع به تشکیل کابینه صحبت نمود. به قرار اطلاع دکتر مصدق استعفای خود را ساعت دو بعد از نیمه شب گذشته تقدیم شاه نمود و ظاهراً علت استعفا عدم موفقیت وی در گرفتن اختیارات نامحدود امور اقتصادی، مالی و بانکی بود. در چند روز اخیر بر عده مخالفین افزوده شده.
علاء وزیر دربار به مجلس اطلاع داد که شاه استعفای دکتر مصدق را پذیرفته. یک مامور مجلس اظهار داشت که علاء استعفانامه مصدق را تسلیم پارلمان کرد و گفت که شاه تقاضا نموده که نخست‌وزیر جدیدی تعیین شود.
به قرار اطلاع دکتر مصدق در شرفیابی دیروز خود اصرار نموده که پست وزارت جنگ را به عهده بگیرد ولی شاه این تقاضا را قبول نکرده و چون دکتر مصدق شرط زمامداری را تصدی مقام وزارت جنگ به وسیله خود دانسته از این جهت شاه استعفای وی را قبول کرده و از مجلس خواسته که نسبت به نخست‌وزیر جدیدی ابراز تمایل نمایند.
امروز جلسه خصوصی مجلس شورای ملی تشکیل گردید ولی بعداً بهم خورد و فراکسیون‌های پارلمانی جلسات جداگانه تشکیل دادند و در مورد تعیین نخست‌وزیر جدید مذاکره کردند. فعلاً اسامی دو نفر یعنی قوام‌السلطنه و علی منصور نخست‌وزیران اسبق برای تصدی مقام نخست‌وزیری برده می‌شود ولی طرفداران مصدق اصرار دارند که مصدق همچنان نامزد نخست‌وزیری باشد.
استعفای غیرمترقب دکتر مصدق بر اثر اختلاف وی با شاه بر سر تصدی وزارت جنگ بود. استعفای مصدق ایران را مواجه با بحران کابینه نمود. دکتر مصدق استعفانامه خود را به شاه فرستاد بدون اینکه رفقای نزدیک خود را از جریان امر مستحضر سازد. تلفنچی منزل دکتر مصدق در جواب مخبرین اظهار می‌داشت که دکتر مصدق مریض و بستری است.
دستههای سرباز و پلیس در میدان بهارستان و مراکز حساس مشغول گردش بودند تا نظم و آرامش را برقرار سازند اما از اخلال نظم و امنیت تاکنون خبری نیست.
برخی ناظرین اظهار داشتند که دکتر مصدق ممکن است مجدداً به زمامداری تعیین شود ولی رد نامزدی دکتر مصدق از طرف منزل به منزله خاتمه زندگی سیاسی اوست و راه را برای حل مسئله نفت مفتوح می‌سازد.
همزمان یونایتدپرس هم به نقل از مخبر خود در تهران گزارش داد که امروز آخرین روز رژیم دکتر مصدق بود که در تاریخ ۳۰ آوریل ۱۹۵۱ پس از استعفای علاء و قتل رزم‌آرا روی کار آمد.
علاء وزیر دربار امروز استعفای دکتر مصدق را در مجلس افشا نمود. دکتر مصدق گفته است که نظر به وضع بحران‌آمیز ایران تنها با گرفتن اختیارات و تصدی وزارت جنگ می‌تواند زمامدار شود و از اینکه شاه با تقاضاهای وی مخالفت ورزیده، دکتر مصدق گفته است که چون نمی‌خواهد مخالف منویات شاه باشد کناره‌گیری می‌کند.
وقتی خبر استعفای مصدق به مجلس رسید، وکلای جبهه ملی شدیداً اعتراض و اظهار کردند که تنها دکتر مصدق است که می‌تواند ایران را نجات دهد.
گزارش رسیده است که چند تانک و زره‌پوش که معمولاً هنگام بروز اغتشاشات به تهران می‌آیند از حومه شهر به سوی پایتخت حرکت کرده‌اند. در اطراف مجلس و مراکز حساس عده زیادی سرباز و پاسبان گمارده شده بودند. بازاری‌ها که از طرفداران مصدق هستند امروز مغازه‌های خود را تعطیل نمودند.
به قرار اطلاع دکتر مصدق حتی اگر هم مجدداً به سمت نخست‌وزیر تعیین شود از قبول این مقام خودداری خواهد نمود. وی امروز به سناتورها گفت که میل ندارم مخالف منویات شاه رفتار کنم.
شاه از مجلس خواسته است که به نخست‌وزیر جدید رای بدهند. گفته می‌شود که ۲۸ نفر از وکلا طرفدار مصدق هستند ولی عده هواخواهان قوام‌السلطنه که در سال ۱۹۴۶ نخست‌وزیر بود و بساط حکومت پیشه‌وری را در آذربایجان برچید به ۴۰ نفر می‌رسد.
به قرار اطلاع شاه از سیاست نفت دکتر مصدق اظهار رضایت نموده و گفته است که دولت آینده نیز باید این سیاست را تعقیب کند.
