در آن زمان اقلیتی به ریاست آقای بیت‌اوشانا، نماینده مسیحیان آشوری وجود داشت که گاهی مواقع که بحثی بین جریان چپ و راست رخ می‌داد، ایشان بین جمعیت می‌ایستاد و با لهجه خاصی می‌گفت: «دعوا نکنید، صلوات بفرستید.»

در مجلس دوم لیبرال‌ها اجازه ورود به مجلس را پیدا نکردند و از مجلس حذف شدند. به دلیل فضایی که در زمان مجلس سوم شکل گرفت و انشقاق مجمع روحانیون مبارز از جامعه روحانیت مبارز و موضع‌گیری که امام(ره) داشتند تا روحانیت از تهران برای شهرستان‌ها کاندیدا تعیین نکنند، مجلس سوم با ترکیب دیگری شکل گرفت. به عبارتی در مجلس سوم جریان چپ نسبت به جریان راست غالب بود. اتفاق جالبی که در مجلس سوم رخ داد این بود که برنامه اول توسعه با دیدگاه اقتصادی باز در یک مجلس چپ به تصویب رسید.

یک فاصله زمانی بین پذیرش قطعنامه ۵۹۸ در ۲۷ تیر ۱۳۶۷ تا اجرای آن وجود داشت. در این فاصله زمانی عراق برای اینکه بتواند قدرت چانه‌زنی را بیشتر کند حملات خویش را شدت بخشید، به همین دلیل اکثر نمایندگان مجلس عمدتاً به سمت جبهه‌ها حرکت کردند. کاملاً واضح بود که قطعنامه ۵۹۸ پذیرفته خواهد شد. من خدمت آقای هاشمی، رئیس مجلس رفتم و گفتم که برنامه اول توسعه به دلیل جنگ عقب افتاده است. اگر شما برنامه را قبول دارید، دستور دهید اعضای کمیسیون برنامه و بودجه از جبهه‌ها برگردند تا بلافاصله بعد از پذیرش قطعنامه برنامه کلید بخورد. آقای هاشمی دستور دادند و اعضای کمیسیون برگشتند و اولین برنامه توسعه در نیمه دوم سال ۶۷ به تصویب رسید و در سال ۶۸ عملیات اجرایی آن آغاز شد و به برکت همان برنامه بالاترین رشد اقتصادی را در سال‌های اول اجرای آن رقم خورد.

به دلیل چرخشی که در این برنامه به وجود آمده بود، زمینه برای فعالیت‌های اقتصاد باز فراهم نبود؛ در کل فضای جریان چپ همچنان فضای اقتصاد دوران جنگ در دولت آقای میرحسین موسوی بود و تصور می‌کردند که بایستی اقتصاد حاکم بر برنامه اول نیز به همان صورت طبق الگوهای انقباضی پیش رود؛ اما به دلیل فعالیت‌های گسترده مرحوم دکتر نوربخش و اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس از جمله آقایان اسحاق جهانگیری و علی عبدالعلی‌زاده برنامه اول تصویب شد. هم اکنون اگر به سایر برنامه‌های توسعه که بعد از انقلاب تصویب شده است مراجعه کنیم، می‌بینیم بالاترین میزان رشد اقتصادی با رشد ۹.۷ درصد در برنامه اول توسعه رقم زده شد.

* متن سخنرانی در نشست «مجالس ۹ گانه به روایت نمایندگان ادوار» که از سوی سایت «تاریخ ایرانی» برگزار شد.