از طرف نمایندگان اقلیت دکتر شایگان، مشار، حاجسیدجوادی، کریمی و پارسا ساعت ۱۱ در کاخ سفید سعدآباد با اعلیحضرت شاه ملاقات نمودند. در این ملاقات ابتدا از طرف دکتر شایگان عنوان مطلب شد و سایرین نیز در پیرامون آن اظهار عقیده کردند.
آقای دکتر شایگان در این باره به خبرنگار ما گفت که در حضور اعلیحضرت مطالبی که بیان شده از این قرار بوده است: گفته شد در زمان سلطنت اعلیحضرت کاری که انجام شده این است که ملت ایران بیدار و هشیار گردیده و احساسات ملی قوت گرفته است و بدیهی است که این احساسات طبعاً متوجه شخص اعلیحضرت نیز هست، بنابراین پیامی که از طرف اعلیحضرت به مجلس آورده شد فوراً ما را متوجه کرد که ممکن است بکلی مطلب را بر ملت ایران مشتبه کند یعنی مردم تصور کنند که اعلیحضرت همایونی که سعی کردند سلطانی دموکرات باشند و همیشه این موضوع را تایید فرمودهاند خدای نخواسته میخواهند از این صراط مستقیم خارج شوند، این بود که همان روز تقاضا کردیم در باب آن بحث نشود تا فراکسیونهای پارلمانی تشکیل جلسه بدهند.
فراکسیونها که به روحیات اعلیحضرت همایونی آشنا بودند و میدانستند که ممکن نیست قدمی برخلاف قانون اساسی بردارند باور نکردند که این مطالب گفته اعلیحضرت باشد.
مقدم بر سایر فراکسیونها فراکسیون وطن متوجه این امر شد و مصمم گردید نظر خود را در این باب و همچنین عقیده خود را که ملت ایران خواهان حکومت دکتر مصدق است به سایر فراکسیونها اطلاع دهد.
فراکسیونها این مطلب را تایید کردند و به دنبال آن ما وقت خواستیم تا به حضور اعلیحضرت همایونی شرفیاب شویم تا حقیقت مطلب را شخصاً و مستقیماً کشف کنیم ولی متاسفانه شرفیابی تا امروز به تاخیر افتاد تا امروز شرفیاب شدیم.
اعلیحضرت همایونی در پاسخ فرمودند مطلب همان طوری است که استنباط کردهاید و من هیچ مطلبی جز اینکه بگویم دکتر مصدق استعفا کرده و مجلس باید رای تمایل بدهد نداشتم و همانطور که اظهار شده من همیشه سعی دارم بر طبق موازین قانون اساسی عمل نمایم.
مجدداً نمایندگان از احساسات مردم و نهضت ملی سخن راندند و گفتند که ملت در حال حاضر هیچکس را برای ادامه این نهضت از دکتر مصدق شایستهتر نمیداند و همچنین در مورد قوای انتظامی و اینکه آنها باید برای حفظ جان و مال مردم کوشا باشند و اگر خدای نخواسته اشتباهاتی بکنند عواقب وخیمی به بار خواهد آورد شمهای به عرض شاه رسید.
شاهنشاه فرمودند در مورد رای تمایل چون رای تمایل اکثریت داده شد باید مطابق رای داده شده رفتار کرد. نمایندگان پاسخ دادند که رای تمایل بر طبق موازین قانونی نبوده به چند دلیل:
اول آنکه رییس مجلس برخلاف قانون رفتار کرده زیرا نمایندگان را به جلسه خصوصی دعوت کرده ولی جلسه رسمی سری تشکیل داد.
دوم آنکه مطابق آییننامه چون ۱۵ نفر از نمایندگان تقاضای جلسه خصوصی کردند بایستی مطابق تقاضا عمل میکرد و به آن درخواست وقعی نگذاشتند.
سوم آنکه ایشان برخلاف سنن پارلمانی یعنی همان سنتی که همین اخذ رای تمایل روی آن متکی است رفتار کردند زیرا در جلسهای که عده آن به حدنصاب نبود اخذ رای به عمل آوردند و جلسه ۴۲ نفری را جلسه رسمی سری اعلام کردند و حال آنکه این سنت (مراعات حدنصاب) را در موقع اخذ رای تمایل نسبت به دکتر مصدق کاملاً مراعات کردند و حتی آنقدر در این باب مراعات نمود که اینطور وانمود میشد که مترصدند هر لحظه مجلس از اکثریت بیفتد تا رای تمایل به تعویق افتد.
بنابراین رای تمایل ۴۰ نفری صحیح نیست بخصوص که فعلاً ۳۰ نفر از نمایندگان واقعی ملت که اقلیت امروز را تشکیل دادهاند و بعید نیست عدهای نیز عنقریب به آنها بپیوندند با این دولت مخالف هستند و با این ترتیب گمان نمیرود کاری از پیش ببرد زیرا در جریانات عادی مملکتی هم دولتی که روی کار میآید باید مبتنی به اکثریتی قویتر از اکثریت فعلی باشد و مخالف جدی هم تا این اندازه نداشته باشد چه رسد به وضع فعلی مملکت چنانچه بر احدی پوشیده نیست فوقالعاده است و مطالب دیگری که مورد بحث واقع شد اهمیت و مقام ارتش و وظایف آن بود و دیگر سابقه سنت پارلمانی و رای تمایل و همچنین احساسات بیسابقه ملت درباره نهضت ملی و از این قبیل مسائل مطرح شد و اعلیحضرت همایونی نیز گوشزد کردند که از تمام این جریانات مطلعند و مایل هستند که طبق موازین قانون اساسی سلطنت نمایند و مقارن ۲۰ دقیقه بعدازظهر این ملاقات پایان پذیرفت.