پیرمرد گفت: «چند سال قبل یک عده آمدند گفتند اگر کسی از رشت یا تهران آمد و از شما پرسید که این ساختمان مقرّ میرزا است بگویید بله، هست. اما...» چشمانش برق می‌زند و حقیقت را می‌گوید: «ولی آن زمان اصلاً اینجا ساختمانی نبوده.»... شاید زیر این خاک‌ها هنوز هم اسلحه‌های زنگ‌زده جنگلی‌ها باقی مانده باشد...در گوراب زرمیخ خیلی‌ها خود را از نوادگان و اقوام میرزا معرفی می‌کنند. خیلی‌ها فامیلی «جنگلی» دارند اما پیرمرد‌ها می‌گویند خیلی از جنگلی‌ها نسبتی با میرزا ندارند.

میرزا کوچک‌خان جوان‌تر از آن است که ارتباطی با جمال‌الدین اسدآبادی داشته باشد، ولی از میراث فکری و سیاسی او، الگوی اتحاد اسلام و آرزوی آزاد ساختن جوامع اسلامی از یوغ استعمار را درک کرده و باور داشت...میرزا در اصل طلبه بود، اما «اسلامی» به معنی طرفدار حکومت روحانیون بودن یا مدار سیاست بر شریعت‌گرایی گذاشتن، این طور نبود. اسلام برای میرزا یک بُعد نیرومند اتحاد است...ارزش‌های عدالت اجتماعی، حکومت مردم، خودمختاری، رد ظلم و استثمار که میرزا به آن‌ها معتقد بود، همچنان در جهت ترقی «علمی» کمونیست‌ها بود

برای اولین بار جنبشی شکل گرفت که هم الگو داشت، هم مرامنامه... مهم‌ترین کاستی و ناکامی جنبش جنگل این بود که حبس در منطقه شد.

پس از انتقال تشکیلات جنگلیان به زیده و آلیان یعنی در قلمرو ایلی حسن‌خان آلیانی، او در تشکیلات جنگل اقتدار و نفوذ بی‌رقیب یافت... کوچک‌خان موافق حمله به خانهٔ ملاسرا نبوده است و از این رو سازماندهی و ابتکار عمل این جریان را حسن‌خان و احتمالا تیمسار ثقفی به عهده داشته است...در مهر ماه ۱۳۰۰میرزا کوچک‌خان بیش از هر زمانی تسلط خود را بر تشکیلات جنگل از دست داده و این حسن‌خان آلیانی، تیمسار ثقفی و ... بودند که در خفا همه چیز را هدایت می‌کردند.