دوشنبه 31 اردیبهشت 1403 13:49
صفحه نخست
پروندهها
پروندههای ویژه
تماس با ما
ارسال مطلب
RSS
جستجوی پیشرفته
دیگر مطالب این پرونده
برای مشاهده مقالات هر پرونده روی عنوان آن کلیک نمایید
پر بیننده ترین مطالب
آخرین مطالب
جدال ایران و آمریکا بر سر اسناد کودتا
کمال تبریزی: ضرغامی مخالف اشغال سفارت آمریکا بود
محمود کاشانی: پدرم دولت پس از مصدق را نامشروع میدانست
شاه: من، میهنپرستان و ارتش اجازه نمیدهیم ایران «ایرانستان» شود
آخرین ۲۸ مرداد شاه و خطاهایی ویرانگر در کنفرانس خبری
کودتای ۲۸ مرداد به روایت اینفوگرافی
داستان محاکمه مصدق
۶۶ سال بعد از ۲۸ مرداد
۵ نکته درباره اسناد کودتای ۲۸ مرداد
مصدق پیشنهاد داد انگلیسیها در شرکت نفت بمانند
نوع مقاله
همه موارد
در هزارتوی جنگل سرخ
اسناد مذاکرات اتمی ایران و آمریکا در دهه ۱۹۷۰
محرمانههای نیکسون
نیم قرن با ۱۶ آذر
از جمهوریخواهی تا سلطنت مطلقه
چائوشسکو در تهران
معمای گوادلوپ
جراحیهای بزرگ اقتصاد ایران
نواب صفوی و ایده حکومت اسلامی
۳۰ سال پس از پایان گروگانگیری
شعارهای انقلاب اسلامی از کجا آمد؟
جام جم در تصرف انقلابیون
ایران و مصر در گذر تاریخ
مصائب بودجهنویسی ایرانی
از نفت ملی تا دولت استبدادی
۴۰ سال با دیکتاتور چادرنشین
بازگشت کوروش
اولین شاهکشی
قهوه تلخ در قاب تاریخ
سال ۶۷ به روایت هاشمی
صوراسرافیل روی پیشخوان تاریخ
تاریخ معاصر از منظر امام خمینی(ره)
۳۰ سال پس از چمران
۸۵ سال با روزنامه اطلاعات
انقلاب ایران به روایت نایپل
زنان مشروطهخواه
ایران بین دو کودتا
از اشغال ایران تا انتقال سلطنت
جنگ از کجا شروع شد؟
ده شب بود...
ناگفتههای تسخیر سفارت آمریکا
کارنامه و میراث خلخالی
کار، کار انگلیسیهاست؟
حسین علاء؛ نقشهای اول، نفسهای آخر
انقلاب ۵۷؛ نگاهی از آن سو
صد روز سیاه دولت سیدضیاء
شریعتی چرا و چگونه از زندان آزاد شد؟
نخستوزیری که رئیس دفتر بود
پشت پرده دربار قاجار
۷۰ سال با روزنامه کیهان
آدمسوزی در سینما رکس
خاطرات سفیر بریتانیا در تهران (۵۳-۱۳۵۰)
معمای تقیزاده
خاطرات یک گروگان سفارت آمریکا
در بندهای زندان قصر
۷۰ سال پس از فروغی
انقلابی که سفید نماند
حکایت ما و دایی یوسف
خاطرات مسئول سابق میز ایران در وزارت خارجه آمریکا
لهستانیها در ایران
۷ ساعت با شاه ایران
اسناد جلسات محرمانه صدام حسین و سران رژیم بعث
۶۰ سال پس از کودتا؛ از مصدق چه میخواهیم؟
اسناد سیا درباره کودتای ۲۸ مرداد
حملات شیمیایی عراق به ایران؛ رویکرد غرب
آهنگ چنگ سرهنگ علینقی وزیری
خاطرات آخرین کاردار آمریکا در ایران
ادب و هنر پس از مشروطه
خاطرات یشایایی، صابری، عدل و نجفی
کارنامه اصل ۴ ترومن در ایران
چریکهای سرخ سیاهکل
اقتصاد تحریم نفت
چهره ناپیدای هویدا
خاطرات ریچارد فرای
روزها و رازهای اسدالله علم
کارنامه هاشمی در دوره سازندگی
تاریخ سیاسی فوتبال در ایران
تاریخ سرّی مناقشه ٣٠ ساله آمریکا با ایران
عوامل داخلی کودتای ۲۸ مرداد
تقدیر امام موسی صدر اسیر
ناگفتههای ابراهیم یزدی از جنگ ایران و عراق
سیمای جهانی سینمای ایران
خاطرات ۴۴۴ روز گروگانگیری
۲۵ سال پس از فروپاشی دیوار برلین
پهلوانان نمیمیرند
بازرگان به روایت منتقدان دیروز
ناگفتههای اشغال ساواک رشت
حزب رستاخیز؛ از تاسیس تا فرجام
خاطرات امیرعباس هویدا
انقلاب ایران به روایت بشیریه
حزب جمهوری اسلامی؛ از تاسیس تا تعطیلی
ناگفتههای سال ۵۷ به روایت اسناد ویکی لیکس
پنج روز بحرانی؛ خاطرات اردشیر زاهدی از کودتای ۲۸ مرداد
چهره پنهان میرزا ملکم خان؛ پدر روشنفکری ایران
مجاهد جاسوس؛ بازخوانی پرونده محمدرضا سعادتی
اسرار ماجرای مک فارلین
سریالهای تاریخی؛ مستند یا داستان؟
۹ دوره مجلس به روایت نمایندگان
خاطرات اشرف پهلوی
چه میشد اگر...
نامههای امیر به شاه
معمای متوسلیان؛ نگاهی دوباره به فیلم «ایستاده در غبار»
۱۱۰ سال بعد؛ از مشروطه چه میخواهیم؟
ناگفتههای جنگ ایران و عراق
کوبای فیدل؛ میراث کاسترو
هاشمی رفسنجانی در قاب تاریخ
زیر و بم موسیقی ایران پس از انقلاب
رازهای روحانی در روزهای بحرانی
نوستالژی دهه ۶۰
اسناد و اسرار کودتای ۲۸ مرداد
ابراهیم یزدی در گذر انقلاب
پشتپرده سقوط هواپیمای فرماندهان جنگ
انقلاب اکتبر ۱۰۰ ساله شد؛ میراث داس و چکش
قائممقام؛ ناگفتههایی از آیتالله منتظری
وداع با شاهحسینی؛ شاهد زاهد تاریخ
مقالات خلیل ملکی
عصر ظهور فاشیسم
آن سوی اتهام امیرانتظام
اسرار صادق؛ ناگفتههایی از قطبزاده
چهل سال بعد: نگاهی از بیرون به انقلاب ایران
احسان شریعتی، استاد فلسفه: مصدق به لطف دشمنانش زنده است
مصدق نماد اعتدال و ملیگرایی واقعی است...برتری اخلاقی مصدق از دستاوردهای سیاسیاش مهمتر است...هنوز مصدقهراسی قوی است...برخی هنگامی که از ایران خارج میشوند، بیمقدمه و بدون هیچ دلیلی، ناگهان شروع به حمله به شریعتی یا مصدق، در مقام دو نماد ملی و دینی میکنند...هنگامی که نیروهایی میخواهند در خدمت مطامع قدرتهای بینالمللی یا مستبدان داخلی قرار بگیرند، اول به مصدق حمله میکنند...تجربۀ مصدق تداوم نهضت مشروطه است و سنخی از دموکراسی را تعریف میکند که با لیبرالیسم وارداتی فرق دارد.
یرواند آبراهامیان، تاریخنگار: مصدق فرزند عصر روشنگری است
فریبا امینی/ ترجمه: سامان صفرزائی
عامل شکست مذاکرات نفت، بریتانیا و آمریکا بودند که هرگز پیشنهاد مورد پسندی ارائه نکردند...کودتای ۲۸ مرداد ارتباط بسیار اندکی با بحث کمونیسم داشت. کمونیسم عامل ترس و وحشت بود که بریتانیا مایل بود از آن استفاده کند...در کودتای ۲۸ مرداد، ۹۰ درصد بازیگران خارجی نقش داشتند و ۱۰ درصد ایرانیان. کودتا نه توسط جمعیتی که در خیابان حضور داشتند، بلکه توسط ارتش سازماندهی شد. از همین رو ما آن را یک کودتای نظامی مینامیم...درباره نقش روحانیت در کودتا اغراق شده است...مصدق نماینده عقاید سکولار و ملیگرایانه بود.
بابک احمدی، نویسنده و منتقد هنری: مصدق اصلاحگری زنده است
شیدا قماشچی
مصدق نزدیکترین برداشت را به معنای امروزی دموکراسی داشت... نام مصدق بیان تکالیف دموکراتیکی است که در انقلاب مشروطه مطرح شدند و برخی هرگز اجرایی نشدند. تا این تکالیف (که به گمان من امروز مهمترین آنها بنیان دولت دموکراتیک مدرن است) مطرح باشند و مبارزۀ اجتماعی (بیشتر در پوشش اصلاحطلبی) ادامه یابد مصدق با ما همراه خواهد بود. تا زمانی که مسالۀ فساد مالی دولتی مطرح باشد مصدق در وجدان اخلاقی ملت باقی خواهد ماند. تا زمانی که قانون محترم دانسته نشود نام مصدق راهنمای قانونگرایان خواهد ماند.
ابراهیم توفیق، جامعهشناس: مصدق را باید قابل دسترس و زمینی کرد
لیلا ابراهیمیان
تصوری از مصدق برجسته میشود که شاید با مصدق تاریخی خیلی هم نسبتی نداشته باشد...در تاریخنگاری ما، مصدق بیشتر به یک بار سنگین تبدیل شده است تا یک نماد راهگشا. این لزوما ربطی به شخص مصدق ندارد...ما مصدق را تبدیل به یک قهرمان مظلوم میکنیم. هم با قهرمان بودنش همذاتپنداری میکنیم و هم با مظلومیت گریزناپذیرش. شما یک قهرمان مظلوم را نمیتوانید موضوع یک بررسی عرفی و نقادانه تاریخی قرار دهید... امکان معاصر و زمینی شدن را از مصدق میگیریم و خود را از یک منبع غرورآفرین محروم میکنیم.
عبدالله کوثری، مترجم: مصدق قهرمان تنهای تراژدیهاست
مهدی میرمحمدی
من مصدق را میراثدار مشروطه و تجددگرایی و دموکراسی میدانم، البته این ملیگرایی تجددگرایانه نمیتوانست بدون مخالف باشد...مصدق هنوز نماینده منافع ملی است؛ منافع ملیای که تلاش برای دستیابی به آنها از دوران مشروطه آغاز شد...بسیاری از اقدامات مصدق که حتما اشتباهاتی هم در آنها بود در واکنش به اقدامات دیگران بود...من فکر نمیکنم مصدق در درازمدت میتوانست با حزب توده همراه شود. نیروهای مذهبی هم در آن روزها یکدست نبودند. مشکل مصدق، مشکل یک ملت بود که دچار پراکندگی و بیتجربگی سیاسی شد.
محمد شمس لنگرودی، شاعر: مصدق نماد بازگشت به هویت ایرانی است
فرزانه ابراهیمزاده
پس از ۲۸ مرداد «شعر شکست» به وجود آمد؛ گونهای که با طبع ما سازگار بود. تعدادی کمی از شاعران ما بودند که طبعشان با ادبیات ضجه سازگار نبود که به گمان من شاملو و سهراب سپهری و فروغ فرخزاد استثناهای آن سالها بودند...شاید موجهترین شکستی که در این سالها توانستیم با آن همراه شویم کودتای ۲۸ مرداد است...ما از گریه و ضجه لذت میبریم، بعد از ۲۸ مرداد مشروعیتی به این موضوع داده شد تا با آرامش خاطر ضجه کنیم...مصدق مبرا از خطا نبود اما به دلیل فرهنگ تقدسگرایی سعی میکنیم خطاهایش را نبینیم.
سید علی صالحی، شاعر: مصدق رند، هوشمند و کم حواس بود
فرزانه ابراهیمزاده
ادبیات بعد از کودتای ۳۲، به شدت حرفهای، ناب و در عین حال معترض به شرایط بود...مصدق «فرد» است برای من و «جریان» بود به عهد خود.
حسن صدر حاج سیدجوادی، استاد دانشگاه و روزنامهنگار: مصدق فکر معترض جامعه بود
لیلا ابراهیمیان
مصدق از قدرت افتاد و از ذهنها نه. شاید همان موقع هم فکر شکست را میکرد اما راه خود را ادامه داد...مصدق فردی است که به جریان پیوست. فرد زمانی میتواند ماندگار شود که در یک جریان وارد شود. اما او فردی بود که دیگران وارد جریان او شدند...مصدق الگوی دموکراسیخواهی است که باید به تجربه روز و جهانی مجهز شود. اما در عمل سخت به نظر میرسد...مصدق بدیل مردم است و مغضوب حکومتهای استبدادی...مصدق در تمام تحولات و پیشامدهای آینده ایران نقش خواهد داشت...دموکراسیخواهی عامل ماندگاری مصدق شد.
بهزاد فراهانی، بازیگر: زمانۀ ما مصدق خودش را میطلبد
نینا وباب
من مصدق را قهرمان ملی میدانم...اعتماد مصدق به آمریکاییها نادرست و اشتباه بود. مصدق خام دموکراتمنشی آمریکاییها شد ...شناخت مصدق نسبت به دشمن تا اندازهای کم بود...مصدق به نیروهای قدرتمندی که در کشورمان برای دفاع از منافع ملی وجود داشتند تکیه نکرد...هر زمانهای الگوی خودش را میطلبد چون شرایط سیاسی و استراتژیک آن دوره را نمیشود با امروز مقایسه کرد. مصدقی میخواهیم که بتواند خودش را با این زمان و مسایل موجود در سیاست کلان این دوره تطبیق دهد.
رضا براهنی، شاعر و نویسنده: مصدق به کار امروز ما نمیآید
مجتبا پورمحسن
مصدق اگر در قدرت میماند موضوع طبقاتی و مسالهٔ زنان حل میشد...مصدق ایدهآلهای طبقه متوسط روشنفکری را پیگیری میکرد...من در شرف مصدق به هیچ وجه تردیدی ندارم. اما به طور کلی نرمشی که او در ساز و کار سیاسی و اجتماعی خود داشت موجب شد که از یک طرف ارتش قدرت بیابد و از طرف دیگر هم محمدرضا شاه سعی کند که برگردد و همه چیز را به هم بریزد...مصدق میخواست که دولت، کار خود را بکند و شاه هم نوعی جایگاه تشریفاتی قابل احترام در تاریخ باشد.
جواد مجابی، شاعر و نویسنده: مصدق آزادی را با سود و زیانش میخواست
همراه با تصویرهایی از مصدق در رمان «مومیایی»
مصدق نمونه صداقت سیاسی و مظهر آزادمنشی است...وقتی میبینیم عدهای میخواهند نام مصدق را به هر صورت و بهانهای بیالایند، به فراموشی بسپارند، از تاریخ معاصر حذف کنند، در عین اندوه، خندهام میگیرد. تو نام او را نمیبری تا نام خودت مطرح باشد؟ چه خیال خامی، تویی که برای تاریخ تصمیم میگیری؟ نامها میمانند، در تاریخ و حافظه ملتها و متاسفانه کنار هم...مصدق و دیگرانی که ستایششان کردهام از دایرۀ نقد عقلانی بیرون نیستند. من آنان را دوست میدارم با بد و نیکشان، با ضعفهای انسانی و قدرت سلوکشان.
بدر شاکر السیاب، پدر شعر نو عرب: تودهایها مصدق را قربانی منافع شوروی کردند
ترجمه: احسان موسوی خلخالی
مصدق فکر کرد اگر کمونیستها به قدرت برسند به دارش خواهند آویخت. در حالی که اگر مرتجعان پیروز شوند حداکثر او را چند سال به زندان میاندازند. اینگونه بود که در تختخوابش ماند تا ببیند کار دنیا به کجا میکشد...گفتند که مرتجعان علیه مصدق انقلاب کردهاند. چه ملت عجیبی! آن صدها هزار نفری که چند روز پیش در حمایت از مصدق به خیابان آمدند و تهران را به لرزه درآوردند کجا بودند؟...اینکه مخالفان کمونیستها آنها را مزدور میخوانند و میگویند که مصالح بیگانه را بر مصالح ملت خودشان ترجیح میدهند، بیراه نیست.
قطبالدین صادقی، کارگردان تئاتر: مصدق اعتماد به نفس ملی ما را بازگرداند
مجتبا پورمحسن
هنوز انتقام مصدق را نگرفتهاند...مصدق هنوز هم احقاق حق نشده، یک خیابان به اسمش گذاشتند، فورا برداشتند. این چهره تاریخی به اندازهٔ یک خیابان در این کشور سهم ندارد؟...مصدق اگر آدم خائنی بود، امروز نامش نبود. اگر فرد وطنفروشی بود این قدر محبوب نبود...مصدق اشرافزادهای بود که به حمایت از منافع اشرافیت وفادار نبود. اشرافیت را نهی کرده بود و پرچم را به سود منافع ملی بلند کرده بود. باید افتخار هم بکنیم که چنین آدمی از منافع طبقاتیاش دست کشیده و به ارزشهای فراطبقهای و ملی میاندیشد.